Του Τάκη Καμπύλη
Σήμερα θα αφήσουμε στην άκρη την επικαιρότητα. Σήμερα θα μιλήσουμε για μία σπουδαία Ελληνίδα, που δεν είναι πια μαζί μας. Στα 81 της χρόνια αποχώρησε από τη ζωή, από μια ζωή σαν όνειρο.
Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάςέδωσε μια από τις καλύτερες απαντήσεις που γνωρίζω στο ερώτημα τι είμαστε: «Είμαστε οι τόποι που περπατήσαμε, ο άνθρωποι που γνωρίσαμε, οι ιδέες που πραγματευτήκαμε». Η Μαρία Μπέκετ περπάτησε σε πολλούς τόπους, συνάντησε πολλούς ξεχωριστούς ανθρώπους και πραγματεύθηκε ιδέες όπως της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αυτοδιάθεσης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εσχάτως της οικολογίας .
Η Μαρία Χάρη Μπέκετγεννήθηκε το 1931 και μεγάλωσε σε αστικό περιβάλλον στην Αθήνα. Την επηρέασε βαθιά η γνωριμία της στη Ρόδο το 1948 με τον Φόλκε Μπερναντόττον Σουηδό ειδικό μεσολαβητή του ΟΗΕ για την αραβο-ισραηλινή διένεξη. Ο Μπερναντότ στη διάρκεια του πολέμου είχε βοηθήσει στην απελευθέρωση χιλιάδων εβραίων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά τι ειρωνία δολοφονήθηκε λίγα χρόνια αργότερα στην Ιερουσαλήμ από σιωνιστική οργάνωση. Η Μπέκετ από αυτή τη γνωριμία θα κρατήσει επαφές και με άλλους Σουηδούς διπλωμάτες. Ο σημαντικότερος, ο Γενς Έβενσενθα αποδειχθεί σταθερός και πολύτιμος σύμμαχος της αντίστασης στη χούντα των συνταγματαρχών. Είναι αυτός που θα φέρει στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου την «Ελληνική Υπόθεση». Τη σημαντικότερη διεθνή ενέργεια εναντίον της Χούντας που θα οδηγήσει στην καταδίκη της και θα την αναγκάσει τον Δεκέμβριο του 1969 να αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης για να αποφύγει τη βέβαιη αποπομπή της.
Για να φθάσουμε μέχρι εκεί χρειάστηκε να δημοσιοποιηθεί και να τεκμηριωθεί επαρκώς στον Διεθνή τύπο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το τι συνέβαινε στην Ελλάδα εκείνης της εποχής. Και κυρίως τα βασανιστήρια, στη Μπουμπουλίνας, στου Αβέρωφ στον Υμηττό, στην ΕΣΑ, στο καταδρομικό «Έλλη» και αλλού.
Για να υπάρξει αυτή η τεκμηρίωση χρειάστηκαν δύο ενέργειες: Τον Δεκέμβριο του 1968 δύο δικηγόροι, ο Τζέιμς Μπέκετκαι ο Άντονι Μαρέκοέρχονται στην Ελλάδα κατόπιν εντολής της Διεθνούς Αμνηστίας να ερευνήσουν για τα βασανιστήρια. Μαζεύουν στοιχεία, κρατούν σημειώσεις, βεβαιώνονται για το σκοτεινό πρόσωπο της Χούντας και συντάσσουν την πρώτη έκθεση εναντίον της. Ο Μπέκετ είχε επιλεγεί από τη Διεθνή Αμνηστία και διότι παντρεμένος καθώς ήταν με Ελληνίδα, με τη Μαρία Χάρη Μπέκετ γνωρίζει πώς να κινηθεί στην Ελλάδα. Ο Μαρέκο, λόγω της εμπειρίας του από τις δίκες της Νυρεμβέργης.
Όμως τα δικαστήρια χρειάζονται μάρτυρες. Κι εδώ η Μαρία Μπέκετ αποδεικνύεται ο ισχυρός κρίκος. Στήνει ένα ολόκληρο δίκτυο κάτω από τη μύτη της χούντας.
Έρχεται σε επαφή, αυτή μια φιλελεύθερη αστή με έναν άλλο σπουδαίο Έλληνα, έναν διάσημο τροτσκιστή, τον Μιχάλη Ράπτηή Πάμπλο και αυτός φέρνει για την περίσταση στην Ελλάδα, και μάλιστα στο Χίλτον, έναν ικανό λατινοαμερικανό πλαστογράφο, τον Πέπε, ο οποίος αναλαμβάνει να φτιάξει το πρώτο πλαστό διαβατήριο στο όνομα Άντονι Θόρτονενός υπαρκτού προσώπου, ενός Βρετανού δικηγόρου, που επίσης είχε στρατευθεί στην ελληνική υπόθεση. Με το διαβατήριο αυτό περνάει τα ελληνοτουρκικά σύνορα τον Φεβρουάριο του 1968, ο Περικλής Κοροβέσης. Φιλοξενείται στο σπίτι των Μπέκετ στη Γενεύη όπου και γράφει το βιβλίο του «Ανθρωποφύλακες», το οποίο με αξιοσημείωτη ταχύτητα μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες. Σ'αυτό περιγράφει τα βασανιστήρια που υπέστη στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας και στο 401 Στρατιωτικό νοσοκομείο κι από τα οποία υποφέρει ακόμη και σήμερα. Ο Κοροβέσης αποδεικνύεται ένας από τους πολύτιμους μάρτυρες στο διεθνή αγώνα εναντίον της χούντας. Μαζί με την Κίττυ Αρσένηκαι πολλούς άλλους.
Η Μαρία Μπέκετ είχε νωρίτερα στρατευθεί και στον παλαιστινιακό αγώνα και είχε στενές φιλικές σχέσεις με τον Γιάσερ Αραφάτ. Ο Αραφάτ την βοήθησε πολλές φορές να μεταφέρει όπλα και εκρηκτικά στην Ελλάδα μέσω της Κύπρου και του Βάσου Λυσσαρίδηενώ ήδη είχε γνωριστεί προσωπικά και με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Το 1974 ο Αραφάτ και ο Αμπού Νιντάλτην βοηθούν στο Λίβανο να στήσει έναν ραδιοφωνικό σταθμό, το «Radio Free Cyprus» στη Βυρητό αμέσως μετά το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Μακάριο. Από κεί η φωνή του Μακάριου θα κάνει γνωστή σ'όλον τον κόσμο την αποτυχία του Ιωαννίδη.
Η Μαρία Μπέκετ δεν ζήτησε και δεν πήρε τίποτα στη Μεταπολίτευση για την πολύτιμη προσφορά της. Ούτε βγήκε να τη διατυμπανίσει ζητώντας αντιστασιακά πιστοποιητικά. Συνέχισε τη δράση της για το παλαιστιναικό -κρίμα που δεν έζησε ακόμη λίγες μέρες για να γορτάσει την αναγνώριση από τον ΟΗΕ του νέου παλαιστινιακού κράτους. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η Μαρία Μπέκετ είχε στρατευθεί στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης. Χάρη σ'αυτήν ο πατριάρχης Βαρθολομαίος απέκτησε τον τίτλο του «πράσινου Πατριάρχη». Οι μεγάλες πρωτοβουλίες του Πατριαρχείου για την Οικολογία έγιναν χάρη στη μεθοδικότητα την εργατικότητα και τη διεθνή ακτινοβολία της Μαρίας Μπέκετ.
Η Μαρία δεν έχει ακόμη βρεί τη θέση της στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Δεν είναι τυχαίο πως εκτός από δύο άρθρα στον ελληνικό τύπο, ένα του Άλκη Κούρκουλα στο ΑΠΕ και ένα του Νίκου Αλιβιζάτουστην Καθημερινή δεν υπήρξαν άλλες αναφορές. Αντίθετα, στο διεθνή τύπο υπήρξαν εκτενή ρεπορτάζ για το θάνατό της με χαρακτηριστικό το αφιέρωμα της βρετανικής independent.
Ίσως διότι η Μαρία Μπέκετ δεν ήταν αριστερή. Και επειδή κόντρα στη μονομέρεια που θέλει την Αριστερά τον αποκλειστικό πρωταγωνιστή του αγώνα εναντίον της Χούντας η Μαρία Μπέκετ, η Αμαλία Φλέμιγκ, ο Κωνσταντίνος Ζέππος και άλλοι, απετέλεσε την εμπροσθοφυλακή στον αγώνα Ελλήνων φιλελεύθερων αστών εναντίον της χούντας, ακόμη άγνωστος κι αυτός. Η Μαρία Μπέκετ, όπως έγραψε ο Νίκος Αλιβιζάτος στην Καθημερινή, ανήκε σε ένα είδος ανθρώπων, το οποίο σήμερα τείνει να εκλείψει: Των αστών που παίρνουν μεγάλο ρίσκο για να υπηρετήσουν ευγενείς σκοπούς χωρίς να προσδοκούν προσωπικά οφέλη...
Αύριο Σάββατο στις 3 το μεσημέρι θα γίνει μνημόσυνο στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβή στην Πλάκα.